Kwestionariusze to jedna z podstawowych i najbardziej popularnych metod badawczych w badaniach ilościowych. Ankieta pozwala szybko przebadać duże grupy osób. Jest pomocna również, jeżeli zależy Ci na możliwości uogólnienia wyników na całą populację. Oczywiście, pod warunkiem, że wybrana próba badawcza będzie reprezentatywna. Podstawowym elementem kwestionariusza są pytania – zazwyczaj zamknięte, ale w niektórych ankietach, w zależności od charakteru potrzebnych danych, wykorzystuje się również pytania otwarte. W tym artykule omówimy kwestię pytań metryczkowych. Sprawdź, jakie zadanie pełni metryczka w ankiecie i jakich błędów należy unikać podczas jej układania.
Pytania metryczkowe, czyli jakie?
Planując badania ankietowe, należy przygotować kwestionariusz, który pozwoli Ci uzyskać dane zgodne z ustalonym na początku celem badawczym. Jak wspomnieliśmy wyżej, jedną z najważniejszych jego części jest tzw. metryczka. Czym są pytania metryczkowe w ankiecie? Najprościej wyjaśniając, metryczka to pytania zadawane respondentom na temat ich danych socjodemograficznych. Metryczka jest zazwyczaj stałym elementem każdego kwestionariusza, niezależnie od tego, czy jest to ankieta wypełniana samodzielnie, czy kwestionariusz uzupełniany przez ankietera.
Dlaczego metryczka kwestionariusza jest tak istotna? Dzięki niej możliwe jest dokładne scharakteryzowanie wytypowanej grupy respondentów oraz powiązanie informacji o ich socjodemograficznym statusie z odpowiedziami udzielonymi na inne pytania ankiety. Przykład: załóżmy, że badasz popyt na produkt X. Dzięki metryczce jesteś w stanie zweryfikować, czy na zainteresowanie danym produktem wpływa np. poziom zarobków respondenta. To z kolei pozwoli Ci ostatecznie skierować swój produkt do osób, które faktycznie mogą być gotowe na jego zakup. Jakie są przykłady pytań metryczkowych? Wyjaśniamy poniżej!
Przedziały wiekowe w ankietach
Wiek w ankiecie to jedno z tych pytań, które prawie zawsze jest zadawane. Zazwyczaj badacze decydują się na zaproponowanie respondentowi możliwości wybrania jednego z kilku przedziałów wiekowych – tak jest prościej z uwagi na dużą rozpiętość możliwych odpowiedzi. Pytanie o dokładny wiek zazwyczaj jest bezzasadne, ponieważ to dość wrażliwe dane, dlatego respondent mógłby czuć się nim skrępowany. Odpowiedzi w formie przedziałów wiekowych są poza tym prostsze w późniejszej analizie statystycznej danych.
Sprawdź także, jakie są podstawowe rodzaje badań ankietowych.
Metryczka – miejsce zamieszkania
Pytanie o miejsce zamieszkania w metryczce ankiety to, podobnie jak pytanie o wiek, typowe pytanie dla praktycznie każdej metryczki. Zazwyczaj badacze skupiają się na wielkości miejscowości, w której mieszka respondent i dają do wyboru konkretne przedziały wyznaczające liczbę mieszkańców. Prośba o podanie dokładnej wielkości miasta lub wsi nie ma sensu, ponieważ zdecydowana większość osób nie będzie znała tak dokładnych danych.
Ankieta – rodzaje wykształcenia
Pytanie o wykształcenie w ankiecie zazwyczaj sprowadza się do wymienienia kilku najważniejszych poziomów: wykształcenia podstawowego, średniego oraz wyższego – spośród tych odpowiedzi respondent może wybrać tę, która jest odpowiednia w jego przypadku. Czasami, w zależności od potrzeb badaczy i założonego celu badawczego, do wyboru dodawane są odpowiedzi np. o wykształceniu niepełnym.
Dowiedz się też, czy potrzebna jest Ci zgoda na badanie ankietowe.
Metryczka w ankiecie: dochody
Metryczka w kwestionariuszu ankiety zazwyczaj obejmuje również pytanie o dochody, na które odpowiedzi, tak samo jak w przypadku wieku i miejsca zamieszkania, zazwyczaj podawane są w formie przedziałów. Jest to uzasadnione nie tylko z uwagi na łatwiejszą analizę statystyczną takich danych, ale przede wszystkim z uwagi na to, że pytanie o dochody i zarobki należy do kategorii wrażliwych i wielu respondentów mogłoby mieć problem z podawaniem dokładnych kwot.
Przeczytaj również, jak przeprowadzić badania ankietowe, żeby były użyteczne.
Pytania do metryczki – jakich błędów warto unikać?
Poza pytaniami o dochody, miejsce zamieszkania, wiek i wykształcenia, metryczka zazwyczaj zawiera również pytania o płeć, stan cywilny, posiadanie dzieci oraz rodzaj wykonywanej pracy. Układając pytania do metryczki, musisz pamiętać o kilku podstawowych zasadach.
- Po pierwsze: zadawaj tylko te pytania, które są naprawdę niezbędne. Im więcej pytań, tym większa jest szansa, że respondent po prostu się znudzi i np. przerwie wypełnianie kwestionariusza lub przestanie się skupiać na rzetelnym udzieleniu odpowiedzi.
- Po drugie: dbaj o czytelność pytań. Wypełnienie ankiety powinno być możliwie jak najprostsze. Respondent nie może zastanawiać się nad tym, o co chodziło badaczowi, który formułował pytanie w metryczce.
- Po trzecie: w miarę możliwości wybieraj pytania zamknięte. Powód jest prosty – na takie pytanie łatwiej udzielić odpowiedzi, a wypełnienie kwestionariusza musi być dla respondenta maksymalnie proste. Poza tym odpowiedzi na pytania zamknięte łatwiej przeanalizować statystycznie.
Metryczka w ankiecie – wzór
Zastanawiasz się, jak może wyglądać najprostszy przykład metryczki? Przygotowaliśmy dla Ciebie bardzo podstawowy wzór, który może posłużyć, jako inspiracja.
Płeć:
a) mężczyzna
b) kobieta
Wykształcenie:
a) podstawowe,
b) średnie
c) zawodowe
d) licencjackie
e) magisterskie
Miejsce zamieszkania:
a) wieś
b) miasto do 10 000 mieszkańców
c) miasto od 10 000 do 100 000 mieszkańców
d) miasto powyżej 100 000 mieszkańców
Zarobki:
a) do 3 000 złotych
b) 3 000 – 5 000 złotych
c) 5 000 – 8 000 złotych
d) 8 000 – 10 000 złotych
e) powyżej 10 000 złotych
Stan cywilny:
a) żonaty/zamężna
b) kawaler/panna
c) rozwiedziony/rozwiedziona
PODSUMOWANIE: metryczka znajduje się w prawie każdej ankiecie i obejmuje pytania o status socjodemograficzny respondenta, czyli zazwyczaj wiek, wykształcenie, stan cywilny, posiadanie dzieci, zarobki, miejsce zamieszkania oraz rodzaj wykonywanej pracy.
