Badania marketingowe cieszą się obecnie dużą popularnością. Nic dziwnego! Właściwie przeprowadzone mogą zmniejszyć ryzyko związane z podejmowaniem decyzji biznesowych, a co za tym idzie, strat wizerunkowych i finansowych, które mogłyby mieć dotkliwe konsekwencje dla przedsiębiorstwa. Dla przydatności badań marketingowych kluczowe znaczenie ma ich prawidłowe zaplanowanie. Jednym z pojęć, które warto znać, są skale pomiaru. W tym artykule wyjaśnimy Ci, jakie są podstawowe skale pomiarowe w badaniach marketingowych oraz czemu służą. Dlatego czytaj dalej!
Czym są skale w badaniach marketingowych?
Zanim wyjaśnimy Ci, czym jest skala w badaniach marketingowych i jakie funkcje pełni, zaczniemy od wytłumaczenia pojęcia pomiaru. Tym terminem określa się proces pozyskiwania danych pierwotnych, czyli tych, które wcześniej nie były zbierane i są gromadzone na potrzeby konkretnego badania. Pomiar wymaga właściwego sprecyzowania warunków, w których będzie prowadzony oraz ustalenia metodologii badawczej.
Skale pomiarowe w badaniach marketingowych mają natomiast przede wszystkim za zadanie odzwierciedlać faktyczne zjawiska oraz istniejące między nimi zależności. Odpowiedni wybór skali ma kluczowe znaczenie dla analizy statystycznej uzyskanych w procesie badawczym danych, a co za tym idzie – zwiększa trafność wnioskowania.
W związku z tym, wybór odpowiedniego rodzaju skal w badaniach marketingowych przekłada się na jakość wyników. Jednym zdaniem – skale pomiarowe umożliwiają interpretowanie informacji. Przy pomocy wybranych skal badacze dopasowują do jednostek analizowane cechy.
Przeczytaj też, jak powinny wyglądać pytania w badaniach marketingowych, żeby respondenci chcieli na nie odpowiadać oraz jakie są podstawowe rodzaje badań marketingowych.
Badania marketingowe – rodzaje skal
Wyżej wspomnieliśmy, że odpowiedni wybór skali jest istotny dla interpretowania i uporządkowania danych badawczych. Jakie są więc najważniejsze i najczęściej wykorzystywane rodzaje skal pomiarowych w badaniach marketingowych?
- Skala nominalna. Skala nominalna w badaniach marketingowych jest skalą najsłabszą – oznacza to, że dostarcza badaczom najmniej danych o tym, jakie są relacje i stosunki pomiędzy obiektami badań. Służy ona przede wszystkim do opisywania charakteru grupy badanych jednostek. Dzięki tej skali możliwe jest podzielenie jednostek na konkretne podgrupy, w zależności od tego, czy posiadają one określone cechy. Najbardziej charakterystycznym przykładem wykorzystania skali nominalnej jest podział respondentów na kobiety i mężczyzn. Skala nominalna jest stosowana również w przypadku podziału ze względu na wyznawaną religię itp. W przypadku skali nominalnej stosuje się klasyfikację dwudzielną (są tylko dwie odpowiedzi na zadane pytanie) lub wielodzieloną (proponowane są co najmniej trzy odpowiedzi).
- Skala porządkowa. Skala porządkowa w badaniach marketingowych, jak możesz się domyślić już dzięki nazwie, jest przeznaczona do porządkowania jednostek badawczych pod względem intensywności cechy. Przykład: jeżeli w kwestionariuszu zadajesz pytanie o zainteresowanie produktem X i dajesz możliwość wybrania jednej z kilku odpowiedzi – niezainteresowany, zainteresowany, bardzo zainteresowany – do opisania tego zjawiska użyjesz skali porządkowej.
- Skala przedziałowa. Skala przedziałowa pozwala badaczowi na określenie odległości pomiędzy poszczególnymi jednostkami w kontekście badanej cechy. Przykład: pytanie o liczbę godzin w tygodniu poświęconych na treningi i odpowiedzi: 1-2 dni, 3-4 dni, 5-6 dni, 6-7 dni.
- Skala ilorazowa. Inaczej skala stosunkowa. W badaniach marketingowych ma ona podobne zastosowanie jak skala przedziałowa, a wyróżnia ją przede wszystkim fakt, że w skali ilorazowej istnieje zero absolutne. W skali stosunkowej przedstawia się np. takie zmienne jak liczbę kupowanych produktów czy wielkość wydatków na określone usługi.
Sprawdź również, jakie są wady i zalety badań marketingowych oraz czym charakteryzują się poszczególne metody badań marketingowych.
Podsumowując: skale pomiarowe w badaniach marketingowych pozwalają badaczom na łatwe przyporządkowanie jednostkom określonych cech. Podstawowe rodzaje skal to skala nominalna, porządkowa, przedziałowa oraz ilorazowa.
