Kobiety częściej niż mężczyźni chciałyby przeznaczyć wygraną na dzieci i najbliższą rodzinę, a mężczyźni częściej na inwestycje w instrumenty finansowe jak akcje czy obligacje. Osoby najmłodsze (18-34 lata) zdecydowanie częściej niż starsi przeznaczyłyby wygraną w Lotto na zakup pierwszego mieszkania. Natomiast najstarsi (powyżej 55 roku życia) częściej niż młodsi wyremontowaliby mieszkanie, które już mają.
Na co wydamy wygraną w Lotto?
Wielu osobom zdarza się myśleć „co by było gdybym wygrał kilka milionów w totolotka”? Niektórzy myślą, że od razu przestaliby pracować, inni pojechaliby na wakacje marzeń. A jak to wygląda u większości Polaków? Postanowiliśmy to sprawdzić w najnowszym badaniu przeprowadzonym przez Panel Ariadna.
Okazuje się, że najwięcej Polaków poproszonych w wyobrażenie sobie kilkumilionowej wygranej w Lotto i odpowiedź na pytanie na co by tę wygraną wydali wskazało po pierwsze odłożenie pieniędzy w banku na tzw. „czarną godzinę” (42% wskazań). Najmniej takich osób jest wśród osób o najwyższych dochodach – powyżej 10 000 zł netto na rękę (15%) oraz najstarszych – osób powyżej 55 roku życia (36%). Zgodnie z tym co pokazują badania zachowań finansowych, w przypadku obu grup można się spodziewać, że mają odłożone jakieś pieniądze lub ważniejsze są dla nich inne cele.
Bardzo interesujące jest zestawienie wyników przeprowadzonego badania z danymi na temat osób, którym zdarzyły się ogromne wygrane. Większość z tych osób w dosyć szybkim czasie traci całą fortunę, czyli nie potrafi dobrze zarządzić nagłym i bardzo dużym wzrostem posiadanych pieniędzy. Wyniki tego badania pokazują natomiast gotowość do bardzo rozsądnego zarządzania dużą wygraną: zabezpieczenie przyszłości, pomoc innym, inwestycje. Zabawa i przyjemności znalazły się na 5. miejscu (27% wskazań), a porzucenie pracy było na 12. miejscu (8% wskazań). Czy rzeczywiście potrafimy zarządzać dużym i niespodziewanie zdobytym majątkiem? Czy może są to tylko deklaracje, a w praktyce tak drastyczna i nagła zmiana sytuacji materialnej przerasta większość osób – brakuje im umiejętności dobrego zarządzania finansami, wyobraźni, czy odpowiednich cech charakteru.” – mówi prof. Dominika Maison
Drugim najczęściej wymienianym celem, który wskazało 40% Polaków, jest przeznaczenie wygranych pieniędzy na dzieci lub najbliższą rodzinę. Tu zdecydowanie dominują kobiety (43%, mężczyźni – 37%) i wspomniane wcześniej osoby powyżej 55 roku życia (57%), co pokazuje, że w ich przypadku priorytety są inne.
Trzecim wskazywanym celem są nieruchomości – 35% Polaków wskazało ten cel. Inwestycja w nieruchomości jest cały czas postrzegana przez Polaków jako najlepszy sposób inwestowania pieniędzy i dane z przeprowadzonego badania potwierdzają to przekonanie. Co do zainwestowania potencjalnej wygranej w nieruchomości najbardziej przekonane są tym osoby z wyższym wykształceniem – 40% (z podstawowym 29%; ze średnim 31%) i o najwyższych dochodach – 60% osób o dochodach netto 7500-10 000 zł i 42% o dochodach powyżej 10 000 zł.
Wydanie pieniędzy z wygranej na przyjemności i rozrywki, jak np. podróże, imprezy, biżuterię deklaruje 27% Polaków, z czego w podobnym stopniu tak chciałyby wydać swoją wygraną kobiety i mężczyźni oraz osoby niezależnie od wykształcenia czy obecnych dochodów. Natomiast widać różnicę w zależności od wieku – osoby młodsze dużo częściej myślą o przeznaczeniu wygranej na przyjemności, a także od wielkości miejsca zamieszkania – częściej na rozrywki chcą wydać pieniądze mieszkańcy większych miast – między 100 a 500 tys. mieszkańców (34%), ale już mniej mieszkańcy największych aglomeracji (19%).
Na dalszym, bo 12. miejscu pojawiła się deklaracja, że po wygraniu kilku milionów osoba przestanie pracować. Zdecydowanie częściej niż inni chcieliby przestać pracować mężczyźni (10%) oraz osoby w wieku 35-44 lata (12%).
Na co wydamy najwięcej pieniędzy z wygranej w Lotto?
W drugim zadanym respondentom pytaniu poprosiliśmy o wskazanie tylko jednej pozycji, na którą przeznaczyliby najwięcej pieniędzy. Wyniki te pokazują podobny obraz do odpowiedzi na poprzednie pytanie – dominują wskazania celów rozsądnych, zabezpieczających przyszłość i najbliższych. Dwa pierwsze miejsca to: wydanie pieniędzy na dzieci i najbliższą rodzinę (19%) oraz zainwestowanie w nieruchomości (18%). W dzieci i najbliższych najwięcej pieniędzy zainwestowałyby kobiety (21%), osoby powyżej 55 roku życia (38%) oraz mieszkańcy mniejszych miejscowości. Natomiast przeznaczenie największych pieniędzy z wygranej w nieruchomości deklarują najczęściej osoby w średnim wieku (24% to osoby w wieku 25-44 lata). Inwestycja w nieruchomości to także najważniejszy cel dla osób z wyższym wykształceniem (23%) i najwięcej zarabiających (35%).
„Cel, na który Polacy są gotowi wydać wygraną w Lotto zależy od wielu czynników, a jednym z nich jest postrzeganie własnej sytuacji materialnej. Osoby, które lepiej postrzegają swoją sytuację materialną (ale niekoniecznie mają więcej pieniędzy) w przypadku niespodziewanej wygranej w Lotto są częściej gotowe do inwestowania, zarówno w nieruchomości, jak i instrumenty finansowe, a równocześnie są bardziej gotowe na dzielenie się wygraną z bliskimi, niż osoby, które postrzegają swoją sytuację materialną źle. Z czego może wynikać ta zależność? Prawdopodobnie osoby, które postrzegają swoją sytuację dobrze mają mniejszą potrzebę wydania wygranej, gdyby taka im się przydarzyła, od razu na siebie i swoje bieżące potrzeby, a łatwiej jest im podzielić się z innymi lub odroczyć korzystanie z pieniędzy.” – mówi prof. Dominika Maison
Nota metodologiczna: Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1052 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 13 - 15 lipca 2023 roku. Metoda: CAWI.
DOMINIKA MAISON – profesor psychologii, pracuje na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się naukowo psychologią konsumenta. Od lat z powodzeniem łączy teorię z praktyką prowadząc badania marketingowe i społeczne. Specjalizuje się w marketingu społecznym, badaniach postaw i zachowań finansowych oraz zachowań żywieniowych. Autorka ponad 120 artykułów naukowych i kilkunastu książek, między innymi "Psychologia konsumenta" (2014, PWN), "The Psychology of financial consumer behavior" (Springer, 2019) i najnowsza „Jakościowe metody badań społecznych. Podejście aplikacyjne” (PWN, 2022).
