Chcesz szybko przebadać dużą grupę osób? Badania ankietowe mogą okazać się dla Ciebie strzałem w dziesiątkę, chociaż oczywiście musisz pamiętać, że wybór metodologii badawczej to kwestia indywidualna, uzależniona m.in. od celu badania. Ankiety świetnie sprawdzają się w przypadku badań ilościowych, odpowiadających na pytanie: ile? W tym artykule podpowiemy Ci, jak skutecznie przeprowadzić badanie ankietowe oraz co zrobić, żeby zmotywować respondentów do wzięcia w nim udziału.
Jak przygotować się do badania ankietowego?
Planujesz badania marketingowe, np. badania rynku lub badania świadomości marki i nie wiesz, o co musisz zadbać w pierwszej kolejności? Nie masz pojęcia, jak opracować skuteczne badania ankietowe? Zacznij od jasnego sprecyzowania celu badania. Musisz odpowiedzieć sobie na pytanie: co chcesz zbadać oraz jak zamierzasz wykorzystać otrzymane wyniki. Przykład? Załóżmy, że wypuszczasz na rynek nowy produkt, ale nie wiesz, ile powinien kosztować. Ustalenie optymalnej polityki cenowej będzie łatwiejsze, jeżeli przeprowadzisz ankietę wśród reprezentatywnej próby, wytypowanej spośród grupy docelowej produktu. Co dalej? Jak zrobić badanie ankietowe?
- Po ustaleniu celu, musisz spróbować dokładnie zdefiniować wszystkie terminy i pojęcia oraz wartości, które będą przedmiotem Twoich badań.
- Kolejnym krokiem jest określenie populacji, dla której chcesz sformułować konkretne wnioski oraz sposobu, w jaki dobierzesz próbę. Na tym etapie musisz się zastanowić, czy otrzymane w trakcie badania wyniki chcesz uogólniać na całą populację. Jeżeli tak, próba musi być reprezentatywna.
- Teraz czas na wybór optymalnej metody badawczej. Dopasuj ją do celu badania oraz potrzeb i charakterystyki badanej próby.
Do najpopularniejszych badań ankietowych zalicza się 4 podstawowe metody:
- CATI (Computer Assisted Telephone Interview) – wywiad telefoniczny, wspomagany komputerowo. Ankieter dzwoni do respondenta, zadaje mu pytania, a odpowiedzi natychmiast wprowadza do systemu komputerowego.
- CAPI (Computer Assisted Personal Interview) – wywiad personalny, wspomagany komputerowo. Ankieter zadaje respondentowi pytania w czasie osobistego spotkania, a udzielone odpowiedzi, podobnie jak w przypadku CAPI, wpisuje do systemu.
- CAWI (Computer Assisted Web Interview) – wywiad internetowy wspomagany komputerowo. Ankieta ma formę elektroniczną i respondent wypełnia ją samodzielnie. Jeden z najtańszych sposobów na przebadanie dużych i zróżnicowanych grup.
- PAPI (Paper&Pen Personal Interview) – ankieter w czasie wywiadu bezpośredniego wpisuje odpowiedzi w papierowy kwestionariusz.
Jeżeli zastanawiasz się, jak zrobić badania ankietowe, najpierw przeanalizuj która z metod badawczych zagwarantuje Ci najwyższy współczynnik odpowiedzi oraz dzięki której będziesz w stanie zebrać najbardziej rzetelne dane. Jak wspomnieliśmy wcześniej, kluczowe znaczenie ma charakterystyka próby. Wyobraź sobie np. badanie wykonywane metodą CAWI, którego respondenci nie mają dostępu do Internetu. Jego wykonanie będzie nierealne. Poza tym określ także swój budżet, zwłaszcza jeżeli chcesz zrealizować szeroko zakrojone badanie dużej liczby respondentów – wówczas wynajem profesjonalnych ankieterów będzie się wiązał w konkretnymi wydatkami.
Jak wybrać grupę docelową badania ankietowego?
Populacja w badaniach ankietowych to grupa (niekoniecznie osób, ale zazwyczaj termin odnosi się do ludzi), co do których chcesz wysnuć konkretne twierdzenia. Niestety, bardzo często nie ma szansy na to, żeby wysłać ankietę do wszystkich członków danej populacji, dlatego tak ważny jest właściwy dobór próby. Do wyboru masz techniki probabilistyczne (losowe) i nieprobabilistyczne (nielosowe). Metoda probabilistyczna gwarantuje, że każdy element populacji będzie miał identyczną szansę na dostanie się do próby badawczej. W przypadku ilościowych badań ankietowych z reguły wybierany jest losowy dobór próby.
Jak odpowiednio przygotować ankiety do badania?
„Sercem” badań ankietowych jest właściwie skonstruowany kwestionariusz. Co ma kluczowe znaczenie podczas jego przygotowywania?
- Klarowna budowa kwestionariusza. Ankieta powinna być jasna i przejrzyście zbudowana. Oznacza to nie tylko mniej błędów podczas jej wypełniania, ale może mieć też znaczący wpływ na współczynnik odpowiedzi – taki kwestionariusz nie zniechęca na samym początku. Dotyczy to nie tylko rozmieszczenia pytań, ale także strony wizualnej. W jednym wierszu ankiety powinno znaleźć się tylko jedno pytanie.
- Jasne, zrozumiałe pytania. Jeżeli respondent będzie musiał kilka razy czytać pytanie, żeby zrozumieć jego sens, może nie tylko porzucić wypełnianie kwestionariusza, ale przede wszystkim – udzielić błędnej odpowiedzi, co będzie miało wpływ na wiarygodność i przydatność wyników badania.
- Instrukcja. Do każdej ankiety powinna być dołączona krótka instrukcja dotycząca jej prawidłowego wypełnienia – najlepiej umieścić ją na samym początku kwestionariusza.
- Pytania nie mogą sugerować odpowiedzi. To może zaburzać wyniki badania, ponieważ istnieje ryzyko, że respondenci nie będą udzielali rzetelnych odpowiedzi.
- Pytania nie powinny być podwójne. Jedno pytanie powinno poruszać tylko jedną kwestię, dlatego uważaj na wszystkie zdania, które zawierają spójnik „i”. Przykład pytania podwójnego to: czy wierzysz w Boga i chodzisz do kościoła? Wiara w Boga nie musi być tożsama z byciem osobą aktywną religijnie, dlatego wiele osób może mieć problem z udzieleniem prawdziwej odpowiedzi.
Jak opisać badania ankietowe? W przypadku badań ilościowych, zwłaszcza tych bazujących wyłącznie na pytaniach zamkniętych, w raporcie warto posługiwać się graficznymi formami przedstawiania danych – są one bardzo dobrze zrozumiałe dla odbiorcy.
Jak zachęcić do wypełniania ankiet?
Wypełnienie ankiety, zwłaszcza długiej i szczegółowej, to dla respondenta duży wysiłek i konieczność poświęcenia czasu. W związku z tym, jeżeli zastanawiasz się jak przeprowadzić badanie ankietowe, pomyśl o odpowiedniej motywacji. W tym celu możesz wykorzystać np. gratis dodawany do zakupów, kod zniżkowy, darmowe dodatki w formie e-booków, raportów z badania itp. Bonus, który oferujesz musi być dostosowany do potrzeb grupy docelowej i przede wszystkim – mieć dla respondentów realną wartość.
Jako panel badawczy, w celu zachęcenia użytkowników do rzetelnego wypełnienia ankiety, korzystamy z atrakcyjnego systemu punktowego. Za wypełnienie ankiety respondent otrzymuje punkty, które może gromadzić, a następnie wymieniać na nagrody. Co więcej, oferujemy bardzo duży wybór gratyfikacji, dzięki czemu szansa, że użytkownik znajdzie coś, co wpisuje się w jego potrzeby, jest bardzo duża.
PODSUMOWUJĄC: przygotowując się do badania ankietowego musisz najpierw określić jego cel, a następnie dobrać metodę, która pozwoli Ci najlepiej dotrzeć do wytypowanych respondentów i uzyskać od nich rzetelne odpowiedzi.
