Tylko 6% osób pójdzie na zorganizowany bal sylwestrowy lub imprezę miejską. 3% osób będzie przebywać na wyjeździe wypoczynkowym w kraju lub za granicą. Aż 16 % jeszcze nie ma planów i podejmie decyzję w ostatnim momencie. „Generacja Z” (urodzeni po 1995 r.) częściej planuje uczestniczenie w imprezach domowych u znajomych, a Baby boomers (czyli osoby powyżej 60 roku życia) najczęściej spędzą ten dzień kameralnie i w zaciszu domowym.
Kwestia dopuszczenia pokazu fajerwerków w noc sylwestrową dzieli Polaków. 36% opowiada się za całkowitym zakazem, 24% jest za pełnym jego dopuszczeniem, a 40% za częściowymi ograniczeniami korzystania z pokazów pirotechnicznych.
Jak Polacy planują spędzić najbliższego Sylwestra?
Prawie połowa Polaków (46%) planuje spędzić tegorocznego Sylwestra w domu z innymi domownikami i bez gości. Im osoby starsze, tym częściej planują spędzić najbliższą noc sylwestrową w ten sposób. Wśród osób poniżej 25 roku życia jest takich osób tylko 26%, natomiast wśród najstarszych, powyżej 55 roku życia – 54%. Ten sposób spędzania Sylwestra dominuje również wśród mieszkańców wsi (51%) oraz z podstawowym i zawodowym wykształceniem (55%).
Drugim sposobem spędzenia Sylwestra w tym roku będą tzw. „domówki” – imprezy prywatne organizowane w domach – w ten sposób Sylwestra spędzi 13% Polaków (z czego 9% planuje pójść do kogoś, a 4% zorganizować samemu). Takie spędzanie nocy sylwestrowej dominuje wśród osób poniżej 25 roku życia – 26% (vs. 8% wśród osób powyżej 55 lat), a szczególnie wśród uczniów i studentów – 32% w tej grupie twierdzi, że spędzi tę noc na „domówce”. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że może być takich osób więcej, bo choć 16% Polaków nie wie jeszcze jak spędzi w tym roku Sylwestra, to w najmłodszej grupie tych, którzy planują ten wieczór na ostatnią chwilę jest aż 25%.
Jest też grupa Polaków – 14% – która tę noc spędzi sama w swoim domu, bez innych osób, ani gości, ani pozostałych domowników. W tej grupie jest nieco więcej mężczyzn niż kobiet (16% mężczyzn vs. 13% kobiet), osób z tzw. generacji Baby boomers (czyli urodzonych przed 1965 rokiem) oraz wśród mieszkańców dużych miast (100-500 tys. mieszkańców) – 20%.
Zwyczaj hucznego świętowania Sylwestra jest stosunkowo nową tradycją – pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Od tego czasu, to jak Polacy spędzają Sylwestra, zmieniło się. Obecnie większość Polaków (46%) spędza ten wieczór w zaciszu domowym i w gronie najbliższych. Relatywnie duża grupa, szczególnie wśród najmłodszych Polaków, wyjdzie tego dzień na tzw. „domówkę” - imprezę sylwestrową organizowaną w domu jednego z uczestników. Natomiast bale sylwestrowe, które królowały w PRL-u wydają się być zanikającą tradycją. Wówczas niemal każda restauracja i zakład pracy, nawet w małych miastach, miały taką ofertę na ostatnią noc roku. Obecnie spędzanie tego wieczoru na zorganizowanym balu sylwestrowym jest zdecydowanie rzadkie – tak noc przełomu roku zamierza spędzić tylko 4% Polaków. – mówi prof. Dominika Maison
W sposobie spędzania nocy sylwestrowej widać duże różnice pokoleniowe. Tzw. Baby boomers czyli osoby powyżej 60 roku życia najczęściej spędzają ten dzień kameralnie i w zaciszu domowym. Natomiast najmłodsi Polacy (poniżej 30 roku życia), czyli tzw. Generacja Z, częściej niż inne generacje planuje uczestniczenie w imprezach domowych, ale organizowanych przez kogoś innego, a nie ich samych. Jest też, co prawda dosyć mała grupa osób, które spędzą ten dzień w pracy – i tu dominują osoby w średnim wieku, tzw. Generacja X, czyli osoby między 45 a 60 rokiem życia. – mówi prof. Dominika Maison
Fajerwerki – kontrowersyjny element sylwestrowej tradycji
Fajerwerki są silnym elementem tradycji witania Nowego Roku w wielu krajach, w tym również w Polsce, a równocześnie wzbudzają wiele kontrowersji. Obecnie 36% Polaków jest za całkowitym zakazem puszczania fajerwerków w Sylwestra, zarówno przez osoby prywatne, jak i na miejskich imprezach. Wśród tych osób jest więcej kobiet (40%) niż mężczyzn (33%) oraz osób z najstarszej generacji (Baby boomers – 43%).
Odwrotnego zdania, czyli popierających pełną wolność w zakresie korzystania z fajerwerków, jest 24% Polaków i w tym przypadku jest więcej mężczyzn (27%) niż kobiet (20%) oraz najmłodszych – 38% wśród osób poniżej 25 roku życia i 32% wśród 25-34-latków. Otwarte na pełną „wolność fajerwerkową” są również częściej osoby z podstawowym i zawodowym wykształceniem (32%), niż z wyższym (21%).
Kwestia dopuszczenia pokazu fajerwerków w noc sylwestrową wyraźnie dzieli Polaków. Polaków, którzy są za całkowitym zakazem jest nieco więcej (36%), niż przeciwników takiego zakazu (24%). Przeciwnicy to częściej kobiety i osoby z najstarszego pokolenia, tzw. Baby boomers. Pozostali Polacy (40%) są za częściowymi ograniczeniami korzystania z fajerwerków. Za zakazem prywatnego używania fajerwerków, ale dopuszczeniem fajerwerkowych pokazów organizowanych przez miasto jest co czwarty Polak (27%) i najwięcej zwolenników tego rozwiązania (43%) znajdziemy wśród mieszkańców wielkich miast (ponad 500 tys. mieszkańców), czyli osób, które w największym stopniu mogą skorzystać z takich pokazów. – mówi prof. Dominika Maison
Nota metodologiczna: Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1147 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 6 - 9 grudnia 2024 roku. Metoda: CAWI.
DOMINIKA MAISON – profesor psychologii, pracuje na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się naukowo psychologią konsumenta. Od lat z powodzeniem łączy teorię z praktyką prowadząc badania marketingowe i społeczne. Specjalizuje się w marketingu społecznym, badaniach postaw i zachowań finansowych oraz zachowań żywieniowych. Autorka ponad 120 artykułów naukowych i kilkunastu książek, między innymi "Psychologia konsumenta" (2014, PWN), "The Psychology of financial consumer behavior" (Springer, 2019) i najnowsza „Jakościowe metody badań społecznych. Podejście aplikacyjne” (PWN, 2022)
