Równocześnie aż 89% uważa, że pracodawcy bagatelizują skalę tego zjawiska. Zamiast satysfakcji praca coraz częściej przynosi zmęczenie, brak motywacji i brak poczucia sensu jej wykonywania. Dla wielu osób ten stan nie jest chwilowym kryzysem, lecz długotrwałym doświadczeniem, odbijającym się na zdrowiu i życiu prywatnym. 31% spośród osób dotkniętych wypaleniem stwierdziło, że ten stan trwał u nich do pół roku, a u 36% dłużej niż rok. Najczęstsze objawy wypalenia zawodowego wskazywane przez Polaków to utrata energii, problemy z koncentracją i poczucie bezcelowości pracy. W przypadku diagnozy wypalenia 39% osób w pierwszej kolejności szukałaby wsparcia u psychologa lub terapeuty, w drugiej kolejności wśród bliskich w rodzinie (16%), tylko 5% w miejscu pracy. Dwie trzecie Polaków (66%) uważa, że wypalenie zawodowe powinno być traktowane jak choroba oraz podlegać leczeniu i zwolnieniom lekarskim.
Wypalenie zawodowe to poważny problem w Polsce
Międzynarodowy Dzień Walki z Wypaleniem Zawodowym jest obchodzony co roku 14 września. Przy tej okazji sprawdziliśmy co myślą i czują Polacy na ten temat.
Aż 80% badanych uważa, że wypalenie zawodowe jest poważnym problemem. Częściej problem wypalenia zawodowego dostrzegają kobiety (85%) niż mężczyźni (76%). Postrzeganie wypalenia zawodowego jako bardzo ważnego problemu jest również częstsze u osób młodszych niż starszych – 43% osób w wieku 18-34 lata zdecydowanie się z tym zgadza (oraz 40% raczej), natomiast w grupie powyżej 55 roku życia jest ich wyraźnie mniej – 27% zdecydowanie się zgadza (52% raczej się zgadza).
Równocześnie zaledwie 11% uważa, że pracodawcy traktują ten problem poważnie, a tylko 2% zdecydowanie się z tym zgadza. Większość Polaków (89%) twierdzi, że pracodawcy w Polsce nie traktują tego problemu poważnie.
Czy wypalenie to choroba?
Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wypalenie zawodowe jest syndromem wynikającym z przewlekłego stresu w miejscu pracy. Czy w takim razie powinniśmy traktować wypalenie zawodowe jako chorobę? Okazuje się, że dwie trzecie Polaków (66%) uważa, że wypalenie zawodowe powinno być traktowane jak choroba oraz podlegać leczeniu i zwolnieniom lekarskim.
Wśród osób, które częściej traktują wypalenie zawodowe jak chorobę są zdecydowanie częściej osoby pracujące na umowę o pracę – 69%, z czego 22% zdecydowanie. W najmniejszym stopniu są o tym przekonane osoby pracujące na umowę zlecenie lub o dzieło (8% odpowiedzi „zdecydowanie tak”).
Niezależnie od tego, czy osoby mają doświadczenie z praca zawodową, badani zostali zapytani, gdzie szukaliby pomocy w sytuacji, gdyby zauważyli u siebie objawy wypalenia zawodowego.
Największa grupa (39%) w pierwszej kolejności szukałaby wsparcia u psychologa lub terapeuty, w drugiej kolejności wśród bliskich w rodzinie (16%), a najmniej w miejscu pracy (5%). Szukanie pomocy u profesjonalistów częściej deklarują kobiety (43% vs 35% mężczyzn) oraz osoby młodsze (44% w wieku 18-34 lata vs 33% osób w wieku 45-54 lata). Natomiast samodzielne rozwiązanie problemu częściej preferują mężczyźni (36% vs 28% kobiety).
Aż 1/3 Polaków w sytuacji zauważenia u siebie symptomów wypalenia zawodowego próbowałaby pomóc sobie samodzielnie. Częściej są to mężczyźni (36%) niż kobiety (28%) oraz osoby starsze. Wśród osób poniżej 24 roku życia tylko 17% byłoby gotowych samodzielnie rozwiązać ten problem, a wśród osób w wieku 25-34 lata 25%. Natomiast osoby starsze – powyżej 45 roku życia – dużo częściej starałyby się rozwiązać problem samodzielnie (36%).
Większość psychologów opisuje wypalenie zawodowe jako rodzaj stresu związanego z pracą, na który składa się wyczerpanie fizyczne, emocjonalne i psychiczne. Wyniki przeprowadzonego badania dobrze wpisują się w ten obraz – respondenci najczęściej wskazują zmęczenie, brak energii i poczucie bezsensu pracy, co odpowiada właśnie tym wymiarom. W literaturze podkreśla się także, że wypalenie rozwija się stopniowo i ma charakter chroniczny, a nie epizodyczny – dlatego deklaracje Polaków o długotrwałym utrzymywaniu się tego stanu są zgodne z ustaleniami naukowymi. Co więcej, meta-analizy pokazują, że wypalenie wiąże się nie tylko z obniżoną satysfakcją z pracy, ale także z problemami zdrowotnymi, absencją i większą rotacją pracowników – co czyni z niego istotne wyzwanie zarówno indywidualne, jak i społeczne. – mówi prof. Dominika Maison
Doświadczenia pracujących Polaków z wypaleniem zawodowym
Spośród osób pracujących obecnie lub w przeszłości (N=1037), znacząca część przyznaje, że osobiście odczuwa (22%) lub odczuwała (42%) stan wypalenia zawodowego – czyli poczucie wyczerpania, utraty motywacji czy braku sensu pracy. To potwierdza, że zjawisko to powszechnie dotyka Polaków.
Wypalenie zawodowe odczuwają najczęściej osoby w wieku 25-54 lata, czyli grupa, w której jest najwięcej osób pracujących. Natomiast już odczuwanie wypalenia zawodowego w przeszłości pojawia się niezależnie od wieku.
Doświadczenie wypalenia zawodowego deklarują również częściej osoby z wykształceniem wyższym (68%, w tym 28% obecnie, a 40% w przeszłości). Natomiast w grupie z wykształceniem podstawowym najwięcej osób twierdzi, że nie doświadcza, jak i nigdy nie doświadczyło wypalenia zawodowego (45%).
Osoby, które doświadczyły wypalenia zawodowego (N=662), zapytano, jak długo utrzymywał się u nich ten stan. Odpowiedzi wskazują, że wypalenie często nie jest krótkotrwałym kryzysem, lecz bywa przewlekłe i wpływa na życie zawodowe przez dłuższy czas. U zdecydowanej większości z nich wypalenia trwało ponad pół roku (36%) lub od jednego miesiąca do pół roku (31%).
Dłuższy czas trwania objawów wypalenia zawodowego deklarują kobiety niż mężczyźni – 1-6 miesięcy deklaruje 33% kobiet i 29% mężczyzn, a powyżej 6 miesięcy 38% kobiet i 33% mężczyzn.
Najczęściej wskazywanymi przez respondentów objawami wypalenia zawodowego są chroniczne zmęczenie i brak energii (70% je odczuwało), brak motywacji do pracy (63%) oraz utrata poczucia sensu wykonywanej pracy (47%).
Wysoki odsetek Polaków deklarujących wypalenie zawodowe pokazuje, że nie jest to wyłącznie jednostkowe doświadczenie, lecz zjawisko powszechne, o wyraźnym wymiarze społecznym. Badania z zakresu psychologii organizacji i pracy wskazują, że problem ten nie dotyczy jedynie pojedynczych pracowników – jest konsekwencją systemowych dysfunkcji w kulturze pracy, takich jak nadmierne obciążenie, brak wsparcia ze strony przełożonych czy niewystarczające poczucie sensu wykonywanych zadań. Wyniki przeprowadzonego badania pokazują, że osoby młodsze częściej skarżą się na symptomy wypalenia, podczas gdy w grupie powyżej 55. roku życia najwięcej jest osób, które nigdy go nie doświadczyły. Może to sugerować odmienny stosunek do pracy: z jednej strony rosnące oczekiwania wobec pracodawców – również w zakresie troski o dobrostan pracowników – a z drugiej zmianę znaczenia pracy w życiu jednostki, przejawiającą się m.in. silniejszym dążeniem do zachowania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym (work-life balance). – mówi prof. Dominika Maison
Nota metodologiczna: Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1138 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 5 - 8 września 2025 roku. Metoda: CAWI.
DOMINIKA MAISON – profesor psychologii, pracuje na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się naukowo psychologią konsumenta. Od lat z powodzeniem łączy teorię z praktyką prowadząc badania marketingowe i społeczne. Specjalizuje się w marketingu społecznym, badaniach postaw i zachowań finansowych oraz zachowań żywieniowych. Autorka ponad 120 artykułów naukowych i kilkunastu książek, między innymi "Psychologia konsumenta" (2014, PWN), "The Psychology of financial consumer behavior" (Springer, 2019) i najnowsza „Jakościowe metody badań społecznych. Podejście aplikacyjne” (PWN, 2022)
