Czy uważamy się za osoby oszczędne?
Aż 82% Polaków uważa się za osoby oszczędne (w tym 30% za bardzo oszczędne), a do rozrzutności przyznaje się tylko 18% Polaków. Za bardziej oszczędne uważają się częściej kobiety niż mężczyźni. Za najbardziej oszczędne postrzegają się osoby powyżej 55 roku życia (35% uważa się za bardzo oszczędnych) oraz emeryci (29%).
Oszczędzanie, którego celem jest zgromadzenie nadwyżki finansowej jest umiejętnością bardzo trudną dla wielu osób. Wbrew pozorom brak posiadania oszczędności często nie wynika z problemów finansowych, ale przeszkodą są różne cechy osobowości, jak np. brak umiejętności samokontroli, materialistyczne podejście do życia czy nastawienie hedonistyczne oraz niewłaściwe wzorce wyniesione z rodziny. – mówi prof. Dominika Maison
Czy Polacy mają oszczędności?
Od lat dużo się mówi, że Polacy za mało oszczędzają i rzeczywiście międzynarodowe badania pokazują, że w porównaniu z innymi krajami europejskimi mamy mniej oszczędności. Co prawda 63% Polaków twierdzi, że ma jakieś oszczędności (jest ich więcej wśród mężczyzn niż kobiet oraz wśród osób z wyższym wykształceniem), to jednak okazuje się, że w sytuacji utraty pracy i konieczności przeżycia za zgromadzone pieniądze 22% Polaków nie przeżyłoby nawet miesiąca, a kolejne 15% byłoby w stanie przeżyć maksymalnie do 2 miesięcy.
Natomiast zaledwie 16% Polaków twierdzi, że przeżyłoby za zgromadzone przez siebie pieniądze rok lub nawet więcej. Takich osób jest więcej wśród mężczyzn (19%), osób powyżej 55 roku życia (22%) oraz Polaków z wyższym wykształceniem (25%).
Od lat mówi się, że człowiek powinien posiadać tzw. „poduszkę finansową” czyli zgromadzone pieniądze, które w przypadku utraty pracy pozwoliłyby mu przeżyć minimum 6 miesięcy. Przeprowadzone badanie pokazało, że takich osób w Polsce jest zaledwie 28%, a kolejne 37% nie byłoby w stanie przeżyć nawet dwóch miesięcy. Niestety, co bardzo niepokojące, bufor finansowy Polaków wydaje się mocno zmniejszać. W badaniach z 2022 roku 37% Polaków miało zgromadzone pieniądze pozwalające przeżyć min. 6 miesięcy, teraz jest takich osób 28%. Natomiast grupa tych, którym starczyłoby na mniej niż miesiąc wzrosła z 9% w 2022 roku do 22% w 2023. – mówi prof. Dominika Maison
Oszczędzanie zasobów
W kontekście rozważań na temat oszczędzania warto popatrzeć jakie jest podejście Polaków nie tylko do odkładania pieniędzy, ale też oszczędzania zasobów oraz ograniczania nadmiernej konsumpcji. Okazuje się, że większość Polaków stara się ograniczać kupowanie różnych przedmiotów (np. sprzętu domowego – 71%), nadmierną konsumpcję (np. kupowanie ubrań – 61%, kupowanie jedzenia – 64%) czy zasoby (68% deklaruje, że często oszczędza światło, a 64% wodę). We wszystkich badanych obszarach kobiety zdecydowanie częściej deklarują oszczędzanie zasobów niż mężczyźni (np. światło oszczędza często 74% kobiet i 61% mężczyzn; jedzenie – 74% kobiet i 61% mężczyzn; wodę 70% kobiet i 57% mężczyzn). Również największą skłonność do oszczędzania zasobów mają osoby najstarsze – powyżej 55 roku życia.
Polacy deklarują wyraźne ograniczanie konsumpcji (np. jedzenie, ubrania) i korzystania z zasobów (np. prąd, woda). Okazuje się jednak, że głównym powodem tych zachowań są motywy finansowe (70% Polaków), a nie względy pro-ekologiczne – zaledwie 17% twierdzi, że robi to ze względu na ochronę środowiska. Natomiast najmniej Polaków – 10% – twierdzi, że robi to ze względów ideologicznych, samego ograniczania konsumpcji ze względu na antykonsumpcjonistyczne przekonania – najwięcej takich osób jest wśród najmłodszych Polaków (17% wśród osób w wieku 18-24 lata). – mówi prof. Dominika Maison
Nota metodologicza:
Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1041 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 20-23 października 2023 roku. Metoda: CAWI. Termin realizacji: 20–23 października 2023. Metoda: CAWI.
