Gdyby na to przystali czuliby się zawstydzeni i zażenowani. Co ciekawe, kobiety szacują, że 35% mężczyzn zgodziłaby się na pokrycie rachunku przez kobietę, gdy w rzeczywistości przystałoby na to tylko 25% mężczyzn. Ale są też mężczyźni (20% Polaków), którzy uznaliby taką propozycję ze strony kobiety za miły gest.
Walentynkowe prezenty i kwiaty
Walentynki – tzw. święto zakochanych – to dzień, kiedy można okazać uczucie bliskiej osobie w bardzo różny sposób np. kupując prezent, wspólnie wychodząc do restauracji lub tylko mówiąc coś miłego.
W najnowszym badaniu zrealizowanym na panelu Ariadna zapytaliśmy Polaków (N=1045 osób), jaka jest ich opinia na temat tego, co powinien lub może tego dnia zrobić mężczyzna wobec kobiety, a co odwrotnie, powinna lub może zrobić kobieta wobec mężczyzny na walentynkowej randce.
Okazuje się, że na przykład w kwestii dawania sobie prezentów ponad połowa Polaków (54%) jest za równouprawnieniem i uważa, że zarówno mężczyzna, jak i kobieta powinni dać sobie prezent lub kwiaty. Wśród pozostałych, 24% to osoby przekonane, że dawanie prezentów czy kwiatów to obowiązek tylko mężczyzny, a tylko 3% jest zdania, że to tylko kobieta powinna dać mężczyźnie prezent z okazji walentynek.
Ciekawe, że bardziej tradycyjne zdanie na ten temat mają mężczyźni niż kobiety – 34% mężczyzn uważa, że to tylko oni powinni dać prezent kobiecie, a możliwość taką z obu stron dopuszcza 43% mężczyzn. W przypadku kobiet zdecydowana większość (63%) jest za wspólnym dawaniem sobie kwiatów lub prezentów, a tylko 16% z nich oczekuje tego wyłącznie od mężczyzny.
Podobną różnicę widać w zależności od wieku – młodzi w mniejszym stopniu oczekują, że jest to powinność mężczyzny (tego zdania jest 20% osób do 34 roku życia), niż osoby starsze (wśród osób w wieku 35-54 lata jest takich osób 29%).
Coraz więcej mówi się o równouprawnieniu i większość Polaków uważa, że kobiety powinny mieć równe prawa z mężczyznami, mieć równe wynagrodzenie za tę samą pracę, czy równy dostęp do dóbr. Ciekawe, że cały czas są pewne obszary, w których tradycyjne podejście do tego co powinien mężczyzna i co jemu wypada, a co wypada kobiecie jest bardzo silne. Dotyczy to jak widać sfery społecznej, dla większości Polaków to jednak mężczyzna powinien zapłacić rachunek w restauracji, czy dać prezent lub kwiaty z okazji walentynek. Część dopuszcza takie gesty z obu stron. Jednak już przejęcie przez kobietę inicjatywy w dawaniu prezentu czy płacenie przez nią za rachunek podczas randki w restauracji wydaje się cały czas nieakceptowalne dla większości Polaków. Jak widać cały czas nie we wszystkich obszarach życia jesteśmy za równouprawnieniem. – mówi prof. Dominika Maison
Walentynkowe rachunki w restauracji
Uczestniczących w badaniu mężczyźn poproszono o wyobrażenie sobie sytuacji, w której na walentynkowej randce w restauracji kobieta nalega na zapłacenie rachunku, i zapytano czy by się na to zgodzili. ¼ mężczyzn twierdzi, że by pozwoliła zapłacić kobiecie, pozostałe 75% mężczyzn twierdzi, że by odmówiło. I również w odpowiedziach na to pytanie widać ogromną zmianę pokoleniową. Wśród mężczyzn poniżej 35 roku życia około 24% twierdzi, że zdecydowanie by odmówiło zapłacenia w takiej sytuacji rachunku przez kobietę, ale wśród mężczyzn powyżej 55 roku życia takich osób jest aż 57%.
Okazuje się, że kobiety zapytane o to, jaki procent mężczyzn ich zdaniem by się zgodził na zapłacenie przez kobietę rachunku w restauracji za walentynkową kolację uważa, że 35% mężczyzn by się na to zgodziło. Widać, że kobiety przeceniają otwartość mężczyzn na finansowe równouprawnienie podczas walentynkowej randki – w rzeczywistości mniej mężczyzn by się na to zgodziło.
Dlaczego mężczyźni nie chcę równouprawnienia podczas walentynkowej randki?
Kolejne pytanie dotyczyło emocji, które towarzyszyłyby sytuacji, gdyby to kobieta chciała zapłacić rachunek podczas walentynkowej randki w restauracji. Mężczyźni zostali zapytani, co by czuli w takiej sytuacji, a kobiety co myślą, że mężczyźni by czuli. Odpowiedzi są dosyć podobne w obu grupach. Najczęściej wskazywane dwie emocje to zawstydzenie i zażenowanie – zarówno mężczyźni twierdzą, że by to czuli, jak i kobiety myślą, że takie odczucia mieliby mężczyźni w sytuacji, gdy kobieta by chciała zapłacić za walentynkową randkę w restauracji.
Natomiast, co ciekawe, więcej kobiet myśli, że mężczyzna czułby się w takiej sytuacji obrażony (15%), niż wskazało na to mężczyzn (9%). Natomiast odwrotnie w przypadku stwierdzenia, że byłoby to miłe – 20% mężczyzn powiedziało, że nawet byłoby to dla nich miłe, ale tylko 13% kobiet pomyślało, że takie odczucie może pojawić się u mężczyzny.
I znowu w przypadku odpowiedzi na to pytanie widzimy ogromne różnice w zależności od wieku badanych. Na przykład uczucie zażenowania odczuwaliby zdecydowanie częściej starsi mężczyźni (45% wskazań u mężczyzn powyżej 55 roku życia, a tylko 13% u najmłodszych – do 25 roku życia). Również przekonanie, że mężczyźnie byłoby miło w takiej sytuacji dominuje u młodych dziewcząt, jak również młodsi mężczyźni przyznawali, że takie zachowanie dziewczyny podczas walentynkowej randki byłoby dla nich miłe.
Równouprawnienie finansowe, to nie tylko taka sama płaca za tę samą pracę, ale też równoprawne dokonywanie zakupów, ponoszenia wydatków czy pokrywania rachunków. W praktyce okazuje się, że również w tym, można powiedzieć obyczajowo-finansowym obszarze, jest wiele stereotypów i przekonań co wypada kobiecie, a co mężczyźnie. I właśnie najlepiej to widać w kontekście romantycznym, np. dawania sobie prezentów na randkach czy płaceniu za wspólne wyjścia do restauracji. W tym obszarze jesteśmy tradycjonalistami. Ale równocześnie widać ogromną zmianę pokoleniową – w najmłodszym pokoleniu Polaków można zaobserwować coraz większą otwartość na równouprawnienie w obszarze finansów i pełne dzielenie się rachunkami, również w kontekście relacji romantycznych. – mówi prof. Dominika Maison
Nota metodologiczna: Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1045 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 26 - 29 stycznia 2024 roku. Metoda: CAWI.
DOMINIKA MAISON – profesor psychologii, pracuje na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się naukowo psychologią konsumenta. Od lat z powodzeniem łączy teorię z praktyką prowadząc badania marketingowe i społeczne. Specjalizuje się w marketingu społecznym, badaniach postaw i zachowań finansowych oraz zachowań żywieniowych. Autorka ponad 120 artykułów naukowych i kilkunastu książek, między innymi "Psychologia konsumenta" (2014, PWN), "The Psychology of financial consumer behavior" (Springer, 2019) i najnowsza „Jakościowe metody badań społecznych. Podejście aplikacyjne” (PWN, 2022)
